The Gamal by Ciarán Collins, Winner of The Rooney Prize for Irish Literature and Le Prix Des Lecteurs Escpades, France.

Remember!

an dán	téama an dáin
an file	dearcadh an fhile
tá brón (sadness) ar an bhfile	tá an file brónach (sad)

Is é ______ téama an dáin seo.

_______ is the theme of this poem.

Tá chuid mhaith mothúchán láidre sa dán seo –idir grá, uaigneas, briseadh croí agus díomá –ach is dóidh liom gurb é an brón an mothúchán is treise atá ann.

There are many strong emotions in this poem –love, loneliness, broken heartedness and disappointment among them –but I feel that sadness is the most dominant emotion in the poem.

Tá an file ag smaoineamh ar …

The poet is thinking about

Léiríonn an íomhá X seo go bhfuil an file Y (croíbhriste) agus í ag smaoineamh ar Z

This image of X shows that the poet isY ( broken-hearted), thinking of Z.

Usáideann an file íomhánna eile a léiríonn an brón atá uirthi.

The poet uses other images that show her sadness.

Tá codarsnacht idir A agus B.

There is contrast between the parents and their son

Usáideann an file athrá chun a mothúcháin a chur in iúl go soiléar dúinn. Cuireann sí béim ar an mbrón atá uirthi mar…

The poet uses repitition to convey her feelings clearly. She emphasises her sadness because…

Cuirtear an téama sin os ár gcomhair go héifeachtach is go paiseanta leis na línte seo,

This theme is conveyed to us effectively and passionately with these lines,

Baineann an file úsáid as friotal tíosach, gonta, saibhir chun a t(h)éama a chur in iúl dúinn.

The poet uses economical, terse, rich diction to convey his/her theme.

Léiríonn an file a smaointe go soiléar dúinn nuair a deir sé …

The poet shows his thoughts clearly when he says…

Baineann an file usáid as roinnt íomhánna éifeachtacha chun pictiúr den ________ a chruthú dúinn.

The poet uses some effective images to create a picture of ______ for us.

Cruthaítear atmaisféar fíoruaigneach, fíorbhrónach sa chéad véarsa.

A very lonely, very sad atmosphere is created in the first verse.

Usáideann an file saorvéarsaíocht sa dán seo.

The poet uses free verse in this poem.

Is breá liom an tslí a úsáideann an file rithimí nádúrtha na teanga. Tá saibhreas na Gaeilge fíorthaitneamhach sa dán seo.

I love the way the poet uses the natural rhythms of the language. The richness of Irish is very enjoyable in this poem.

Tá sí(/sé) ina m(h)áistir ar an teanga, mar a léirítear I gcruinneas agus I ngontacht línte mar…

He/she is a master of the language, as is shown in the exactness and terseness of lines like…

Tá deismireachtaí cainte an fhile sontasach freisin.

The turn of phrase of the poet is remarkable as well.

Usáidtear uaim (alliteration)/ aicill (assonance/rhyme involving vowels at the end of one line, and the middle of the next)/ athrá (repetition)/ íoróin (irony)/ logainmneacha (placenames)/ comhardadh deiridh (Bardic Rhyme)/ siombailí (symbols) chun béim (emphasis) a chur ar mhothúcháin an fhile. Mar shampla, sa dara véarsa…

Tugaimid faoi deara go bhfuil an íomhá/meafar seo dírithe ar an gcluas/ ar an tsúil.

We notice that this image/metaphor is directed toward the ear/eye (i.e. the sense of hearing/sight)

Cúrsaí Oideachais

Acadúil, Comhairle

Achtúireach, Eolaíocht

Ailtireachta, Ionad Oideachais

Airgeadas, Cuntasaíocht agus

Altranais agus Cnáimseachais

Amharclainne, Ceoil agus

Amharclainne, Dráma agus Staidéar

Anatamaíocht agus Néareolaíocht

Aosoideachas Leanúnach

Áiseach, Léann

Bainistíocht agus Margaíocht

Bealoideas

Béarla

Bia agus Chothúcháin, Eolaíocht

Bithcheimic agus Bitheolaíocht Cealla

Bitheolaíocht Cealla, Bithcheimic agus

Bitheolaíocht, Domhaneolaíocht ag Eolaíocht an chomhshaoil

Ceimic

Ceoil

Ceoil agus Amharclainne

Cheimiceach, Innealtóireacht Phróiseála agus

Chomhshaoil, Innealtóireacht Shibhialta agus

Chothúcháin, Eolaíocht Bia agus

Clasaicí

Cleachtadh Ginearálta

Cnáimhseachas agus Gínéiceolaíocht

Cnáimhseachais, Altranais agus

Coireolaíocht

Comhairle Acadúil

Córais Faisnéise Gnó

Cultúir, Teangacha, Litríochtaí agus

Cuntasaíochta agus Airgeadais

Cógaseolaíocht agus Teiripic

Cógaslann

Dlí, Gnó agus

Dlí, Dámh

Domhaneolaíocht agus Eolaíocht an chomhshaoil, Bitheolaíocht,

Dráma agus Staidéar Amharclainne

Eacnamaíocht

Ealaíona, Léann Ceilteach agus Eolaíochtaí Sóisialta

Eipidéimeolaíocht agus Sláinte Phoiblí

Eolaíochtaí Urlabhra agus Éisteachta

Eolaíocht an chomhshaoil

Eolaíocht, Innealtóireacht agus Eolaíocht Bhia

Eolaíochtaí Mhatamaiticiúil

Eolaíochtaí Sóisialta, Ealaíona, Léann Ceilteach agus

Eorpach, Léann

Fealsúnacht

Fealsúnacht agus Socheolaíocht

Fheidhmeach, Matamaitic

Fheidmeach, Síceolaíocht

Fiaclóireachta, Scoil agus Ospidéal

Fiseolaíocht

Fisic

forbairt agus sláinte bhéil

Fraincis

Fuinnimh, Innealtóireacht

Gaeilge Sean agus Meán

Gaeilge, Staidéar na

Gearmáinis

Geolaíocht

Ghaeilge, Nua-

Gínéiceolaíocht, Cnáimhseachas agus

Gnó agus Dlí

Gnó agus Forbairt an Bhia (A-Z)

Gaeilge, Scoil na Léinn

Innealtóireacht Leictreach agus Leictreonaice

Innealtóireacht Phróiseála agus Cheimiceach

Innealtóireacht Eolaíocht agus Eolaíocht Bhia

Innealtóireacht Mheicniúil

Innealtóireachta, Scoil an

Iodáilis

Ionad Oideachais Ailtireachta

Ionad Staidéar Polasaí

Lárionad Teanga

Leictreach agus Leictreonaice, Innealtóireacht

Leigheas agus Sláinte

Leighis, Roinn

Linbh, Péidiatraic agus Sláinte

Litríochtaí agus Cultúir, Teangacha

Léann agus Teagasc

Léann Ceilteach agus Eolaíochtaí Sóisialta, Ealaíona,

Léann Sóisialta Feidhmeach

Máinliacht

Matamaitic

Matamaitic Fheidhmeach

Micribhitheolaíocht

Nua-Ghaeilge

Néareolaíocht, Anatamaíocht agus

Oideachas

Ospidéal Fiaclóireachta

Péidiatraic agus Sláinte an Linbh

Phróiseála agus Cheimiceach, Innealtóireacht

Plandeolaíocht

Polaitíocht

Portangéilis

Reiligiúin, Staidéar na

Rialtas

Ríomheolaíocht

Ríomhchláiritheoireacht

Scannánaigh agus Meáin Scáileáin

Scoil agus Ospidéal Fiaclóireachta

Scoil Chéimithe, Ealaíona, Léann Ceilteach agus eolaíochtaí Sóisialta

Scoil Chéimithe, Gnó agus Dlí

Sean agus Meán Gaeilge

Seandálaíocht

Seapánach, Léann

Shibhialta agus Chomhshaoil, Innealtóireacht

Sláinte an Linbh, Péidiatraic agus

Sláinte agus Leigheas

Sláinte Bhéil agus Forbairt

Sláinte Phoiblí , Eipidéimeolaíocht agus

Socheolaíocht

Socheolaíochta agus Fealsúnachta

Staidéir Spáinneacha

Staidreamh

Staidéar Polasaí, Ionad

Staidéir na mBan

Scoil Stair

Stair na hEalaíne

Síceolaíocht Fheidhmeach

Síciatracht

Sóisialta Feidhmeach, Léann

Teagasc agus Léann

Teangacha, Litríochtaí agus Cultúir

Teiripe Cheirde

Teiripic agus Cógaseolaíocht

Timpeallacht Dhaonna, Scoil

Tráchtáila, Dámh

Tíreolaíocht

Zó-eolaíocht

Ollscoil na hÉireann, Gaillimh

Coláiste na hOllscoile Corcaigh

Coláiste na Tríonóide

Coláiste Oideachais Eaglais na hÉireann

Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath

Ollscoil Luimnigh

Ollscoil na hÉireann, Maigh Nuad

Institiúid Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath

Institiúid Teicneolaíochta Bhaile Átha Luain

Institiúid Teicneolaíochta Dhún Dealgan

Institiúid Teicneolaíochta Leitir Ceanainn

Institiúid Teicneolaíochta na Gaillimhe- Maigh Eo

Institiúid Teicneolaíochta Phort Láirge

Institiúid Teicneolaíochta Trá Lí

Coláiste Tráchtála Chorcaí

An Coláiste Lónadóireachta (catering)

An Coláiste Náisiúnta Ealaíne agus Deartha

Coláiste Talmhaíochta Chloich na Coillte

Tá sé ar intinn agam/Tá súil agam/B’aoibhinn liom [altranas] a dhéanamh i [gColáiste na hOllscoile, Corcaigh]. Deirtear go bhfuil sé dúshlánach mar shlí beatha ach ceapaim go mbainfinn ardtaitneamh as. Creidim go mbeadh an-sásamh ag baint leis. Is breá liom a bheith ag obair/ag deighleáil [le daoine/ le huimhreacha/ le figiúirí/ i saotharlainn /amuigh faoin aer / le hainmhithe / litríocht / taighde / ríomhairí]. Tá aithne agam ar dhuine a rinne an cúrsa agus bhí sí an-sásta leis agus fuair sí post nuair a bhí sí cáilithe. Oibríonn sí uaireanta fada ach is fiú é i mo thuairim.

Níl m’aigne go hiomlán déanta suas agam fós. Táim I gcás idir dhá chomhairle idir cuntasaíocht i gColáiste na hOllscoile, Corcaigh agus Córais Faisnéise Bainistíochta san Institiúid Teicneolaíochta, Corcaigh.

Ba mhaith liom printíseacht a dhéanamh chun a bheith i mo leictreoir/mheicneoir/ phluiméar /shúinéir /bháicéir.

Bhí post páirtaimseatha agam anuraidh ach d’eirigh mé as mar ba mhaith liom torthaí maithe a fháil san ardteist agus mar sin bíonn orm a bheith ag staidéar ó dhubh go dubh.

Bhí mé ag obair in ollmhargadh/ i mbialann /i siopa / le tógálaí. Bhí mé ag freastal ar na custaiméirí/ ag líonadh na seilfeanna / ag déanamh gach rud / ag meascadh stroighne / ag iompar brící. Thaitin an obair go mór liom. Réitigh mé go maith le m’fhostóir(í). Bhí sé/sí/siad an-cheanúil agus buíoch agus bhí an pá go maith freisin –bhí mé ag fáil seacht euro san uair. Rinne mé cairde nua ann freisin atá fós agam.

Chaith mé coicís le cuntasaí do mo thaithí oibre san idirbhliain. Níor bhain mé taitneamh as chun an fhírinne a rá. Cé go raibh gach duine ann go deas, bhí sé beagáinín leadránach. Bhí mé ag déanamh caifé nó ag fótachóipeáil leath den am! Ní raibh aon fhreagracht orm agus ní raibh aon dúshlán ann agus mar sin bhí gach lá an-mhall ar fad.

Chaith mé seachtian ag obair i mbunscoil. Bhí mé ag cabhrú le na múinteoirí agus le scoláirí a raibh deacrachtaí acu. Is breá liom a bheith ag deighleáil le páistí. Is breá liom a bhfuinneamh agus a gcuid samhlaíochta. Ní bheadh a fhios agut cad a déarfaidís! Gan amhras, tá an-sásamh ag baint le múinteoireacht mar shlí beatha.

cuntasóir accountant

aisteoir actor

antrapeolaí anthropologist

seandálaí archaeologist

ailtire architect

lúthchleasaí athlete

feighlí baby sitter

báicéir baker

baincéir banker

bitheolaí biologist

luibheolaí botanist

dornálaí boxer

tógálaí builder

búistéir butcher

siúinéir carpenter

príomhchócaire chef

glantóir cleaner

gréasaí bróg cobbler

ceardaí craftsperson

rinceoir dancer

dearthóir designer

diosceachaí disk jockey

bleachtaire detective

dochtúir doctor

tiománaí driver

eagarthóir editor

leictreoir electrician

innealtóir engineer

feirmeoir farmer

garraíodóir gardener

staraí history

iriseoir journalist

breitheamh judge

dlíodóir lawyer

léachtóir lecturer

leabharlannaí librarian

bainisteoir manager

meicneoir mechanic

ceoltoir musician

altra / banaltra nurse / female form

pluiméir plumber

póílín policeman (outside Ireland)

garda policeman (inside Ireland_

láithreoir presenter

sagart priest

foilsitheoir publisher

rabaí rabbi

fáílteoir receptionist

eolaí scientist

amhránaí singer

foilsitheoir publisher

rabaí rabbi

fáílteoir receptionist

eolaí scientist

amhránaí singer

foilsitheoir publisher

rabaí rabbi

fáílteoir receptionist

eolaí scientist

amhránaí singer

saighdiúir soldier

múinteoir teacher

tréidlia veterinarian

freastalái waiter

scríbhneoir Writer

Ba bhreá liom a bheith i mo mhúinteoir. Cé go bhfuil sé dúshlánach, cheapaim go mbeadh an-sásamh ag baint leis an bpost.